Ooit gehoord van burgerparticipatie? Misschien. Er ooit wat mee gedaan? Zeer onwaarschijnlijk. De oproep van de overheid om burgers mee te laten denken in het openbaar bestuur wordt doorgaans zelden gehoord. Tijd voor actie?
• Door Peter Luit – voorzitter Velsen Lokaal
• Landelijk initiatief ter bevordering van burgerparticipatie
Burgerparticipatie is echter veelal een ‘gevecht’ tegen of met gevestigde patronen, principes en gewoontes. Het vergt een enorme inspanning , doorzettingsvermogen en de kunst om binnen het ambtelijke- en politieke taalgebruik de juiste weg te vinden.
Overheden hebben de opdracht burgerparticipatie te bevorderen. Maar in de praktijk komt het vaak niet veel verder dan ‘over de invloed van de burger te praten’ in plaats van ‘met de burger over invloed te praten’.
Het is vaak de burgemeester die deze ‘bevorderingstaak’ krijgt ‘opgedragen’, omdat hij/zij doorgaans verantwoordelijk is voor de belangrijke portefeuille ‘communicatie’. In het dagelijkse ‘spanningsveldenspel’ blijkt de marketing voor burgerparticipatie door de burgemeester nog nauwelijks te worden gehoord, maar verandering is in zicht.
Wethouders en ambtenaren hebben het al druk genoeg om binnen hun dagelijkse taken niet alleen de burger aan te horen, laat staan er inhoudelijk mee te gaan communiceren en vervolgens invloed te geven. En raadsleden die dat wel doen hebben echter vaak slechts een ‘doorverwijsfunctie’ naar de officiële kanalen.
Natuurlijk zijn er hele mooie voorbeelden van burgerparticipatie te noemen, ook in onze gemeente. Zelf ben ik – als gewone burger – betrokken bij een inmiddels 8 jaar durend traject rondom de bouwplannen aan de Grote Buitendijk. Natuurlijk zeg ik nu ‘dit is een prachtig voorbeeld van burgerparticipatie’. 8 jaar geleden bestond die term nog nauwelijks en was er ook helemaal geen sprake van een dialoog, laat staan invloed. Door 8 jaar te volharden in standpunten, de media weten te bereiken, regelmatig in te spreken en bijeenkomsten met inwoners te organiseren, begon het Plein ’45 rekening te houden met de mening van de burger.
De centrale vraag is natuurlijk met welke onderwerpen burgers zich zouden mogen bemoeien. Hoe ver gaat dat en tot op welke niveau zou invloed wenselijk en ook praktisch mogelijk zijn? Daar moet duidelijkheid over zijn. En dat is moeilijk. Burgerparticipatie laat zich echter niet in een document omschrijven met weer regels en voorwaarden. Dat schrikt af.
Communicatie is echter de belangrijkste sleutel. Drempels verlagen is daartoe het middel. Burgers vinden de drempel richting het gemeentehuis vaak hoog. Laat staan een afspraak maken met een wethouder. Daar moet eerst iets aan gedaan worden om het systeem toegankelijk te maken voor burgerparticipatie. Geef de burger het gevoel dat hij/zij echt welkom is en zijn/haar stem echt mag laten horen. Maar het moet niet, want ook dat hoort bij een democratie. Mensen vinden het nu eenmaal moeilijk om keuzes te maken. De keuze om niet mee te doen is er ook één.
Mijn ervaringen tot nu toe – een klein beetje rondlopend binnen het systeem – dat slechts een heel kleine groep burgers zich betrokken openbaar voelt bij hetgeen in hun gemeente gebeurt en dat ook willen laten horen op bijeenkomsten. Als voorbeeld de traditionele nieuwjaars receptie in de burgerzaal. Komt u daar ook? Waarschijnlijk niet. Het is een in-crowd feestje voor ondernemers, politici, openbare VIP’s en wat media. Hoe komt dat nou? De uitnodiging voor zo een feestje staat in een klein hoekje in de krant, valt niet op en gaat dus aan de meeste mensen voorbij.
Laten we in 2011 het jaar van de ‘burgerparticipatie’ in Velsen eens anders beginnen. Laat de wijkwethouders het initiatief nemen elk in hun eigen wijk een nieuwjaarsreceptie te houden en daar vooral de gewone burger bij aanwezig te laten zijn. Gewoon in hun eigen wijk.
Weet u als wethouder wel hoe goed de mensen in uw wijk u kennen? Vrijwel niet. En dat is ernstig, maar vooral ook jammer. Met de hedendaagse technologie kan elke wethouder zichzelf prima ‘vermarkten’ op het web. In Velsen hebben we weliswaar een beetje vernieuwde website, maar zo jammer dat de wethouders zich middels een klein filmpje voorstellen. Gewoon de persoon achter de functie, hoeft niet lang te duren, een paar minuten is voldoende. En het kost werkelijk niets om zoiets leuks te doen.
Natuurlijk zijn het burgerpanel en Visie Velsen 2025 goede initiatieven, maar ook weer te klein om massaal zichtbaar te zijn. Weet u daar iets van? Velsen.nl zou de virtuele opstap kunnen zijn naar ontmoetingen. Spontaan, onverwacht, leuk, moeilijk, lastig, treurig en doortastend. Zoals dingen in het echte leven zijn.
Pas dan ga je elkaar serieus nemen, ontdek je dat het leven gewoon gaat om mensen, je medemens in je eigen wijk, maar ook in je gehele gemeente en daarbuiten. Het is raar, we vervreemden steeds meer van elkaar, terwijl de gereedschappen aanwezig zijn om juist meer met elkaar in contact te kunnen komen. Communicatie en vertrouwen gaan hand in hand. Kip en het ei. Maar voordat burgerparticipatie op inhoudelijk niveau wat kan voorstellen, zijn communicatie en vertrouwen elementaire voorwaarden. Doet u mee? Want alleen dan kan burgerparticipatie van de grond komen. Uw stem doet ertoe!
Geef een reactie