Gisteren kreeg ik tijdens de fractie vergadering wel op heel gemakkelijke wijze het thema voor de weekendoverpeinzing van deze week toegespeeld. Het zoveelste onderzoek naar de mogelijkheden rondom de totstandkoming van één IJmond gemeente. Dit keer kon onderzoeksbureau Twynstra Gudde een gepeperde rekening sturen voor een stapeletje papier vol met algemeenheden.

• Na Berenschot, Rabobank en Twynstra Gudde, misschien ook nog PwC en KPMG aan zet?
• Geschatte gemiddelde kosten per onderzoek lopen in de tienduizenden euro’s
• Natuurlijk is het goed dat nu al verschillende instanties (gaan) samenwerken, maar ze worden per saldo niet kleiner/goedkoper
• Lees meer artikelen die Velsen Lokaal over dit onderwerp publiceerde

We hadden er al een paar gehad weet u nog? Eind 2010 tekende Velsen Lokaal al een eigen analyse op aan de hand van een onderzoek van bureau Berenschot. Eind vorig jaar deed de Rabobank het nog eens over. En afgelopen december vond het zogenaamde ‘kansenonderzoek‘ plaats in het Tata Steel stadion. De belangstelling was bedroevend, maar dat weerhield Twynstra Gudde er niet van vele loze one-liners te publiceren in een rapport waar werkelijk niemand wat aan heeft.

Al die rapporten gaan voorbij aan de gemiddelde burger. Deze burger blijft voor haar of zijn gevoel gewoon wonen in Uitgeest of Santpoort-Zuid, welke label je daar ook ‘boven’ hangt. In Zaanstad (ca. 148.000 inwoners) is het niet anders, je woont in Krommenie, Assendelft, Koog aan de Zaan of in één van de andere 4 plaatsen. Er zijn geen dure bureaus nodig om de effecten van zo een samenvoeging in kaart te brengen. Zeker niet als het om de effecten gaat die de burger aangaan. Ik zou zeggen tegen B&W die al deze stapeltjes papier vanaf achter hun bureaus bestuderen: ‘Stap eens op de fiets en vraag het de inwoners van Zaanstad.’

Het is natuurlijk prima om bestuurlijk te vernieuwen. Maar laat het de burger dan zien! Laat zien dat het goedkoper kan, sneller, slagvaardiger en vooral dus zichtbaarder. Ook daarvoor is niet zo heel veel onderzoek nodig. In onze eigen analyse kwamen we al snel tot forse besparingen in de grootte van een nieuw te vormen raad, het college van B&W en een nog grotere besparing in het aantal ambtenaren. Verondersteld resultaat: lagere kosten voor de burger. Trek dat eens door naar alle ‘aanhangsels’, die met subsidies of andere regelingen geld onttrekken uit de algemene door de burger betaalde middelen.

Maar de gezamenlijke B&W’s denken gemiddeld genomen helemaal niet zo. Ze denken in wetten, regels, overlegstructuren, machtsterreinen, strategische lokaties en nog veel meer zaken die volkomen voorbij gaan aan die nog in dezelfde plaats wonende burger, die zich misschien hooguit afvraagt waar in de toekomst een paspoort moet worden opgehaald. Een enkeling zal zichzelf de vraag stellen of samenvoeging resulteert in kostenbesparing en dat dat paspoort dus goedkoper wordt of dat de WOZ grondslag omlaag kan. Maar kostenbesparing wordt niet gezien als primair doel, hooguit mooi meegenomen als het zo zou uitkomen. Als het duurder wordt, dan is dat het probleem van een nieuwe raad en/of college. Maar dan zijn wel alweer een jaar of tien verder.

Twynstra Gudde concludeert o.a. dat het Noordzeekanaal een belemmering is. Dat hadden we zelf toch niet kunnen bedenken. Gisteren hoorde ik nog meer van die algemeenheden, maar ik ben ze vergeten – mijn excuses daarvoor – vanwege mijn verbazing dat het rapport nog GEHEIM is. Wat is er dan zo geheim aan? Dat er maar een handjevol burgers aanwezig was? Ik hoop toch niet dat er one-liners in te vinden zijn als ‘80% van de bevolking vindt….’

Velsen Lokaal wil best denken als IJmond Lokaal, maar dan wel gericht op resultaten die gewoon dicht bij de burger liggen. Resultaten die uit te leggen zijn. Daar gaat B&W toch grotendeels aan voorbij. En als zij het daar niet mee eens zijn – wat ik eigenlijk hoop – zoek dan zelf de media op en leg het eens duidelijk uit. Want ook wanneer dit rapport niet meer GEHEIM is, dan zullen de Velsense media er ook hun eigen invulling aan geven.