Wetenschapper Jan Rotmans voorspelde vorig jaar regelmatig dat 2014 het zogenaamde ‘kanteljaar’ zou worden op politiek bestuurlijk niveau. Heeft hij gelijk? Wat doen we in Velsen? Welke keuzes maakt Velsen Lokaal?
• Velsen Lokaal: ‘In duidelijke taal zeggen dat dingen met #minderpolitiek #verantwoordvooruit ten goede van de burger kunnen en mogen veranderen’
In ieder geval zorgde Rotmans in het voorjaar van 2013 nogal wat mooie kijkcijfers bij het VPRO programma Tegenlicht, waar hij zijn visie ontvouwde. Het is inmiddels 2014. Merken we al iets van zijn voorspellingen? Zijn we het eens met al zijn beweringen? Speerpunt is dat al het oude verdwijnt, hij zegt het zo: ‘Oude verticale instituties lopen op hun laatste benen, zoals vakbonden, politieke partijen, omroepen, natuur & milieuorganisaties.’ Ervoor in de plaats zou dan moeten komen ‘nieuwe horizontale verbanden’, zoals gemeenschappen, coöperaties, sociale en fysieke netwerken.
Doe het zelf burger
Toch wat lastig te begrijpen begrippen. Al eerder omschreven wij hier het begrip ‘de doe het zelf burger‘ aan de hand van ontwikkelingen, zoals die werden opgetekend door de Raad voor de Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO). Alle politieke partijen zetten de burger centraal, vooral als er verkiezingen in zicht zijn. Plotseling zijn de verschillen tussen partijen dan ineens minuskuul klein. Ook als je de verschillende programma’s onder de loep legt, dan zou iedereen toch prima met elkaar moeten kunnen opschieten.
Het ‘kleine gedoe’ op lokaal niveau is echter niet te vergelijken met de grote veranderingen die we wereldwijd op alle mogelijke niveaus meemaken. Alle bestaande systemen staan ter discussie. Of het nu om geld gaat, veiligheid, onderwijs, zorg, openbare voorzieningen als energie, transport, telecommunicatie, het zijn slechts enkele voorbeelden waarbij de ‘bestaande orde’ plaatsmaakt voor nieuwe inzichten, omdat de burger van vandaag veel meer zelf kan.
Wat kan je dan doen als lokale politieke partij? We weten inmiddels allemaal dat de landelijke overheid meer en meer taken neerlegt bij lokale overheden. Er zijn enorme discussies gaande over de financiering van al deze taken. Burgemeester Jorritsma (VVD) tekende onlangs de mogelijkheid op om gemeenten meer belastingen te kunnen laten bedenken, om gemeenten meer eigen financiële armslag te geven. Zij beweerde dat dat geheel los stond van de overheveling van vele overheidstaken. Een poging om het machtsdenken vanuit Den Haag te verplaatsen naar gemeenten, betaald door de burger. Bepaald geen liberale gedachte van deze burgemeester. En dus in aanloop naar de verkiezingen geen ‘winstpakker’ voor haar eigen partij, al is ‘dit denken’ wel vernieuwend. Moment, vorm en inhoud zijn in de politiek van doorslaggevend belang. Hoe lang nog?
Stabiel versus flexibel
Wat is de hedendaagse waarde nog van stabiel gedrag? Politici hebben de neiging (door het systeem) vast te houden aan de historie, dat is veelal veilig. Politici denken dat stabiel gedrag gewaardeerd wordt door de kiezer. En dat jaar in jaar uit. Het kantelpunt in deze visie lijkt nu te gaan plaatsvinden. ‘Oude’ politici beschuldigen de nieuwe generaties van instabiliteit als ze in de afgelopen periode wel eens van mening zijn veranderd. Ik noem dat flexibiliteit en inspelen op veranderende omstandigheden. Is dat niet iets wat de kiezer zelf thuis ook doet als er bij hem of haar iets verandert?
Velsen Lokaal is zich terdege bewust van het spanningsveld tussen beide uitgangspunten. ‘Nee, niet alles gaat zomaar in één keer volledig overboord, maar we realiseren ons wel degelijke dat vernieuwing van systemen nodig is, om onze gemeente binnen alle veranderingen bestuurbaar te houden in een positieve samenwerking met alle burgers.’ Dat is waar Velsen Lokaal naar ombuigt in een juiste balans van zeer deskundige ervaren mensen, gecombineerd met innovatieve visies van nieuwe mensen.
Een uurtje Rotmans
Voor wie er zin in heeft, een uurtje Jan Rotmans, die als wetenschapper opmerkelijk eenvoudig kan uitleggen voor welke veranderingen wij in 2014 komen te staan. We lopen tegen het einde van de eerste maand van dat jaar, hoever zijn we? Oordeel zelf.