Als u in maart 2014 in het stemhokje staat krijgt u per partij een hele lijst met namen voor u. Bij veel partijen zijn die lijstjes al makkelijk voorzien van ca. 15-20 namen. Vooral de eerste en de laatste hebben een bepaalde betekenis.
• Keuze fractievoorzitter en mogelijke wethouder bij deelname aan een coalitie worden na vaststelling van de fractie verricht
• Lijstduwer vaak bestuurslid, bekende persoonlijkheid of sympathisant van de partij
De eerste wordt lijsttrekker genoemd, vaak de bestaande fractievoorzitter of bij huidige deelname aan een coalitie de wethouder van die partij. Op zichzelf betekent dat niet dat een mogelijke volgende positie binnen fractie, raad of een wethouderspositie bij deelname aan een coalitie, vaststaat voor de lijsttrekker. Na de verkiezingen wordt aan de hand van het aantal verworven stemmen het aantal fractieleden vastgesteld. De rugnummers van die afzonderlijke fractieleden kunnen mede onder invloed van voorkeursstemmen behoorlijk veranderen. Dat betekent dat iemand die nu op een lage positie staat, uiteindelijk toch in fractie en raad kan komen, als hij of zij een minimum aantal zogenaamde voorkeursstemmen behaalt. Maar het omgekeerde kan ook, iemand die nu hoog op de lijst staat kan zakken, en misschien zelfs bij te weinig stemmen geen deel uitmaken van de fractie. Het is dan voor partijen nog wel mogelijk kandidaten te vragen voor het zogenaamde steunfractie lidmaatschap. Als steunfractielid heb je alleen de limiet dat je niet aan raadsvergaderingen mag deelnemen. Aan alle voorbereidende vergaderingen mag een steunfractielid wel deelnemen.
Hoe werken die voorkeursstemmen? In onze gemeente worden zo een 52.000 mensen opgeroepen om in maart 2014 hun stem uit te brengen. In 2010 kwam ongeveer 50% ook daadwerkelijk een stem uitbrengen, dus zo een 26.000 mensen. In onze gemeenteraad hebben we 33 zetels te verdelen. De zogenaamde kiesdeler is de opkomst gedeeld door het aantal zetels, dat is dus ongeveer 36.000 / 33 = 788. De voorkeursdrempel om een zetel in de raad te krijgen is 25% van dit aantal, dus 197. Deze getallen kunnen nog veranderen aan de hand van de werkelijke cijfers na telling van het aantal stemmen.
Maar met een kleine 200 stemmen kan iemand, onafhankelijk van de plek waar hij of zij nu op de kandidatenlijst staat, in de raad komen. In de praktijk komt dat dus af en toe voor en kan flinke verschuiving(en) van posities in de oorspronkelijke lijst veroorzaken. Dat is nu eenmaal onderdeel van het democratische proces, de stemmer heeft hierin het laatste woord.
De laatste op de lijst wordt lijstduwer genoemd. Deze positie wordt veelal ingenomen door mensen die zich niet verkiesbaar stellen voor een zetel, maar wel uit loyaliteit de lijst willen afsluiten, in de hoop dat hij of zij door bijvoorbeeld naamsbekendheid toch nog extra stemmen voor de partij weet binnen te halen.
Geef een reactie