Amendementen en moties: wat zijn dat eigenlijk?

door Reageer

Soms hoor je in het politieke vakjargon termen, die kennelijk alleen bedoeld zijn voor insiders. U ooit afgevraagd wat een amendement nu precies is? Of een motie? In onze serie over de werking van de lokale politiek een eenvoudige uitleg.

Een amendement is een formele wijziging van een officieel (al bestaand) document, met normaal gezien het doel het document te verbeteren. Uiteraard heeft een amendement een politieke lading, want het woord ‘verbeteren’ betekent niet dat de samensteller van het document de ‘verbetering’ omarmt. Een amendement kan dus zeker een discussiestuk zijn en per stemming worden toegestaan of verworpen.

Een motie is een uitspraak (in de meeste gevallen een verzoek) van een de gemeenteraad aan B&W om iets te doen of juist na te laten. Ook dit is vaak onderdeel van het politieke krachtenspel tussen raad en wethouders.

Wat is het presidium binnen de gemeente?

door Reageer


In onze serie over de uitleg van de werking van de lokale politiek ontbrak tot nu toe de definitie van de term ‘presidium’. Een relatief nieuw en voor velen nog onbekend fenomeen in het politieke krachtenveld.

hamer.jpg

• Door Peter Luit – voorzitter Velsen Lokaal
• Minst duidelijke overlegorganen zijn voor de burger niet zichtbaar

Op de website van de gemeente Velsen wordt geen uitleg gegeven over het bestaan van het presidium, terwijl dit democratisch bezien een belangrijke schakel is tussen de verschillende krachtenvelden die in de lokale politiek een rol spelen.

In het presidium hebben alle fractievoorzitters (11) van alle partijen zitting onder leiding van de voorzitter van de raad, de burgemeester. Tijdens het presidium kunnen zwaarwegende beslissingen worden genomen, bijvoorbeeld naar aanleiding van een advies van de agendacommissie (zie alinea hieronder) over bepaalde zaken. Daarnaast kan advies gevraagd worden door de voorzitter over taken en verantwoordelijkheden of een toelichting gegeven worden over de duale werkwijze tussen raad en college. De fractievoorzitters kunnen elkaar ook onderling aanspreken op integriteit en dergelijke. Het komt ook voor dat het presidium een portefeuillehouder uitnodigt voor vertrouwelijke informatie over een onderwerp.
Gezamenlijk dragen zowel de oppositiepartijen als de coalitiepartijen de verantwoordelijkheid om de raad zo goed mogelijk te laten functioneren. De vergaderingen van het presidium zijn niet openbaar.

Daarnaast bestaat in onze gemeente ter voorbereiding van de vergaderingen van het presidium de zogenaamde agendacommissie. Deze bereidt de agenda van de raadcarrousel (sessies) en raadsvergadering voor. Deze commissie beoordeelt op voorhand alle agenderingsverzoeken alleen(!) technisch op inhoud, duidelijkheid, taalgebruik en onderzoekt of de informatie voldoende is. Ook bepaalt deze commissie of insprekers worden toegestaan of dat bij een sessie deskundigen mogen meepraten, bijvoorbeeld een portefeuillehouder, ambtenaar of iemand met een bepaald belang. Daarna volgt de verdeling van voorzitters per sessie en de vergaderlocatie en tijd.

Bij de beoordeling van de stukken mogen de onderlinge politieke opvattingen beslist geen rol spelen. Bij twijfel over agendaverzoeken kan de agendacommissie besluiten om met een advies de mening te vragen van het presidium. Die zal dan een besluit nemen. Complex? Jazeker, en vooral voor de burger niet zichtbaar.

Burgerparticipatie – wat is dat eigenlijk?

door Reageer

actie.jpgOoit gehoord van burgerparticipatie? Misschien. Er ooit wat mee gedaan? Zeer onwaarschijnlijk. De oproep van de overheid om burgers mee te laten denken in het openbaar bestuur wordt doorgaans zelden gehoord. Tijd voor actie?

• Door Peter Luit – voorzitter Velsen Lokaal
• Landelijk initiatief ter bevordering van burgerparticipatie

Burgerparticipatie is echter veelal een ‘gevecht’ tegen of met gevestigde patronen, principes en gewoontes. Het vergt een enorme inspanning , doorzettingsvermogen en de kunst om binnen het ambtelijke- en politieke taalgebruik de juiste weg te vinden.

Overheden hebben de opdracht burgerparticipatie te bevorderen. Maar in de praktijk komt het vaak niet veel verder dan ‘over de invloed van de burger te praten’ in plaats van ‘met de burger over invloed te praten’.

Het is vaak de burgemeester die deze ‘bevorderingstaak’ krijgt ‘opgedragen’, omdat hij/zij doorgaans verantwoordelijk is voor de belangrijke portefeuille ‘communicatie’. In het dagelijkse ‘spanningsveldenspel’ blijkt de marketing voor burgerparticipatie door de burgemeester nog nauwelijks te worden gehoord, maar verandering is in zicht.

Wethouders en ambtenaren hebben het al druk genoeg om binnen hun dagelijkse taken niet alleen de burger aan te horen, laat staan er inhoudelijk mee te gaan communiceren en vervolgens invloed te geven. En raadsleden die dat wel doen hebben echter vaak slechts een ‘doorverwijsfunctie’ naar de officiële kanalen.

[Lees meer…] overBurgerparticipatie – wat is dat eigenlijk?

Het complexe ambtenaren apparaat

door 1 Reactie

In deze laatste ‘aflevering’ van de werking van de lokale politiek, tot slot iets meer duidelijkheid over de werking van het ambtenaren apparaat.

Door Peter Luit, voozitter Velsen Lokaal

blaadjes.jpgAmbtenaren voeren de dagelijkse gang van zaken uit in een gemeente. Controles, nieuwe projecten binnen de ruimtelijke ordening, burgerzaken, verkeer, maar ook zaken als cultuur, economie en communicatie. De ambtenaren hebben één baas en dat is de gemeente secretaris. Voor de burger vormen zowel de gemeentesecreataris als het gehele ambtenaren apparaat de meest onzichtbare groep binnen de verdeling van de gemeentelijke macht.

Ambtenaren worden niet gekozen aan de hand van politieke voorkeuren of zetelverdelingen. Na verkiezingen blijven alle ambtenaren doorgaans op hun eigen plaats zitten. Ambtenaren worden derhalve officieel gezien als politiek onafhankelijk. Toch is het doorgaans geen geheim dat sommige ambtenaren bijzonder behendig zijn in het politieke spel en door hun grote berokkenheid zaken naar hun eigen hand kunnen zetten. Alleen een sterke gemeenteraad en voldoende deskundige wethouders kunnen de werking van het ambtenaren apparaat in de hand houden. De wet staat toe dat ambtenaren in een gemeente ook raadslid kunnen zijn in een andere gemeente. Die ambtenaren weten dan heel goed welke uithoeken het politieke spel kent.

Raadsleden hebben geen directe zeggenschap over ambtenaren en kunnen ze ook niet direct aanspreken tijdens een raadsvergadering, waarbij een ambtenaar een wethouder vakinhoudelijk ondersteunt. Het openlijk en direct aanspreken van ambtenaren wordt dan ook niet toegestaan.

Langlopende kwesties kennen echter ook hun regels richting de ambtenaren. Doelbewust vertragen van procedures kan een gemeente duur komen te staan. Bij overschrijding moet de gemeente een boete betalen aan de burger, die een vraag stelt aan de gemeente en daarop niet binnen redelijke termijn een antwoord ontvangt. Dit laatste is doorgaans een goed geregiseerd kat en muis spel, waarbij de burger nogal eens aan het kortste eind trekt.

Anderzijds zijn er wetten die bewaakt moeten worden en daar kunnen ook raadleden en wethouders niets aan veranderen. Sommige zaken die door burgers als onterecht worden ervaren, kunnen niet zomaar even door wethouders en/of raadsleden worden ‘geregeld’.

Rollen burgemeester en wethouders

door Reageer

fweerwind.pngIn deze kleine ‘serie’ over de werking van de lokale politiek dit keer aandacht voor de rollen van burgemeester en wethouders. Vaak zijn zij het dagelijkse gezicht van de gemeente en treden dan ook frequent op bij evenementen van diverse aard.

Door Peter Luit, voorzitter Velsen Lokaal

Daardoor wordt de suggestie gewekt dat de burgemeester en wethouders het ook daadwerkelijk voor het zeggen hebben binnen de gemeente. Burgers die bij openbare gelegenheden de burgemeester of een vakwethouder aanspreken verwachten dan ook vaak meteen een duidelijk en vooral sluitend antwoord op hun vraag, hetgeen in de praktijk lang niet altijd mogelijk en zeker niet eenvoudig is. Natuurlijk hebben de vakwethouders – als het goed is – de nodige inhoudelijke vakkennis op het gebied waar zij verantwoordelijk voor zijn. Maar zij kunnen lang niet altijd op elk gebied toezegging doen of zelfs sluitende antwoorden geven.

Ondanks het feit dat de wethouders niet de macht in handen hebben – die is immers formeel toebedeeld aan de raad – zijn ze wel verantwoordelijk voor de uitvoering van het dagelijkse beleid. Een wethouder kan dus door de raad naar huis worden gestuurd, indien zij van mening is dat een wethouder niet naar behoren functioneert. Dat kan zelfs op één onderwerp het geval zijn.

Wethouders kunnen door burgers worden bezocht tijdens daarvoor ingestelde spreekuren. Wethouders kunnen dan doorgaans niet veel meer dan uitleg geven rondom de te volgen procedures. Want ook zij moeten zich houden aan lokale-, provinciale- en landelijke wetten en normen. Burgers hebben in die zin vaak onterecht het idee dat wethouders zaken wel even kunnen ‘regelen’.

Burgers kunnen natuurlijk ook terecht bij raadsleden tijdens fractievergaderingen, die per partij in het stadhuis worden gehouden. In die gevallen worden vragen van burgers ook nog eens tegen de politieke uitgangspunten aan gehouden van de desbetreffende partij. Dus zeker niet makkelijk om als burger de juiste weg te bewandelen om iets voor elkaar te krijgen.

[Lees meer…] overRollen burgemeester en wethouders

De werking van de gemeenteraad

door Reageer

In deze tweede aflevering meer duidelijkheid over de werking van de gemeenteraad en de politieke machtsverhoudingen ten opzichte van het college van Burgemeester en Wethouders.

Door Peter Luit, voorzitter Velsen Lokaal

gemeenteraadpuzzel.jpeg

In de eerste aflevering rondom de werking van het lokale politieke systeem verklaarde ik vooral de algemene principes van de zetelverdeling van de politieke partijen. Velsen heeft 33 zetels, welke verdeeld zijn over de partijen, die tijdens de laatste gemeenteraadsverkiezingen hun zetels hebben behaald.

Elke partij bepaalt zelf of zij ten aanzien van specifieke onderwerpen specialisten inzet. De gemeenteraad draagt de zwaarste verantwoording binnen de machtsverhoudingen ten opzichte van B&W en de uitvoerende ambtenaren. Kennis en kunde is dus uitermate belangrijk, de gemeenteraad is het hoogste orgaan en neemt de uiteindelijke beslissingen in het algemeen belang van de bevolking. Raadsleden zijn echter géén fulltime betaalde medewerkers binnen de gemeente, zij doen dus hun raadswerk naast hun dagelijkse verantwoordelijkheden tegen een vastgestelde onkosten vergoeding.

Een gemeenteraad is dus een samenstelling van een groep mensen die overdag doorgaans gewoon een baan hebben en dus vele uren extra tijd in het raadswerk moeten stoppen om de bevolking goed te kunnen vertegenwoordigen. Uiteraard zijn hierin grote kwaliteitsverschillen, die ook per partij verschillend zijn. Een kleine partij met één of twee zetels heeft natuurlijk minder mogelijkheden specialisten op elk terrein in te kunnen zetten. Een grote partij met bijvoorbeeld 5 zetels kan de taken doorgaans beter en makkelijker verdelen. Steunfractieleden kunnen een uitkomst zijn om de fractie inhoudelijk te ondersteunen.

[Lees meer…] overDe werking van de gemeenteraad

Politiek systeem vaak complex voor burger

door Reageer

Op straat word ik wel eens aangesproken met de gewone dagelijkse vragen, waarop een burger antwoord zou willen hebben. Of het nu gaat om een bouwvergunning, een verkeerssituatie of om een politieke vraag, de route naar het antwoord is lang niet altijd even eenvoudig.

Door Peter Luit, voorzitter Velsen Lokaal

velsendudokplein.pngIn de praktijk blijkt dat menig burger niet precies weet hoe het politieke systeem in elkaar zit. Ook ik krijg wel eens de opmerking: ‘Kan je dat niet even aan de burgemeester vragen?’ Als ik dan zeg dat hij over bijvoorbeeld een onderwerp als bouwvergunningen niets te zeggen heeft, dan kijken mensen mij wazig aan. Ik probeer de werking van het systeem dan een beetje uit te legen, maar kan de mensen doorgaans niet tevreden stellen.

Daarom hier een eerste poging een beetje meer duidelijkheid te verschaffen rondom de werking van de gemeentelijke politiek. In deze eerste aflevering uitleg over de politieke partijen, volgende week meer over de gemeenteraad. Daarna volgt het college van B&W en tot slot de ambtenaren.

[Lees meer…] overPolitiek systeem vaak complex voor burger