Dat is de wijze waarop Velsen Lokaal gaat meedenken over een op termijn mogelijke fusie van verschillende gemeenten in de IJmond regio. Het aantal partijen welke betrokken zal zijn bij een dergelijke forse operatie is aanzienlijk. Nauwkeurigheid van handelen is daarbij van het allergrootste belang en vooral de burger moet in heldere taal op de hoogte worden gehouden

• Eerst inventariseren op welke terreinen al wordt samengewerkt en bepalen in hoeverre dat succesvol is
• Vervolgens kijken op welke terreinen samenwerking echt nuttig is voor alle belanghebbenden, met de burger voorop
• Met elkaar praten is prima, maar van buitenaf ‘zaken doen’ alleen via de voltallige raad
• Er zijn meer alternatieve bestuurlijke mogelijkheden die het bestuderen waard zijn
• Fusie op termijn mag de burger geen geld kosten

Naast de belangen van de Provincie Noord Holland – die vertegenwoordigd worden door Johan Remkes – zijn er ook diverse belangenorganisaties, zoals de Kamer van Koophandel, MKB en diverse ondernemersverenigingen, die zo hun zegje willen doen in een proces, welke nog nauwelijks enige houvast heeft in doelstellingen, die als zichtbaar positief kunnen worden gezien door de bevolking van alle mogelijke betrokken gemeenten. Het vorig jaar verrichte Berenschot onderzoek gaat weliswaar in op de wil of onwil van de afzonderlijke gemeenten, maar laat vrijwel niets zien van de vooral gewenste positieve effecten op langere termijn.

Wat is dan positief? Geld besparen op ambtenaren, raadsleden, wethouders en huisvesting? Regionaal aan mega-citymarketing gaan doen en daarmee dan minder afhankelijk worden van de Amsterdamse metropoolregio? Samenwerking op gebieden als jeugd, ouderen, onderwijs en economie? Of veiligheid, verkeer en bereikbaarheid? Hoe dan ook, het moet eenvoudiger, beter beheersbaar en vooral ook goedkoper. En voor die onderwerpen moet de voltallige raad keer op keer tot een akkoord zien te komen. Een complex traject, welke om een breed gedragen planning vraagt.

Velsen Lokaal rekende al eerder uit hoe de verdeling van het aantal raadsleden en wethouders zou uitpakken bij een mogelijke fusie met Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest. Daarnaast telt het aantal ambtenaren en het aantal werknemers in de zogenaamde ‘verbonden partijen’ – externe bedrijven en instellingen die onder controle en eventueel aandeelhouderschap van de gemeente bepaalde vormen van dienstverlening uitvoeren. Over die cijfers beschikken we nog niet, maar ook daar zullen aanzienlijk besparingen kunnen worden gerealiseerd, echter onder de voorwaarde dat alle ontslagenen niet via de achterdeur hetzelfde overheidsgeld weer komen ophalen. ‘Dat is wel het minste wat je als gemeentelijke besturen verplicht bent om helder naar je burgers te communiceren.’

Op de bijeenkomst van 7 maart van het samenwerkingsverband ‘bestuurlijke versterking IJmond‘, werden de uitkomsten van het rapport Berenschot gepresenteerd. En juist die presentatie liet zien hoe ver men nog van elkaar verwijderd is. Volgens Velsen Lokaal is het op basis van dit onderzoek nog veel te vroeg om al verdere stappen te zetten met externe partijen, terwijl de politiek nog geen eens een eenduidig standpunt heeft ingenomen. ‘We zitten nog in de verkennende fase. Dat externe partijen snelheid willen maken is op zichzelf zeer positief – houden wij ook wel van – maar het traject moet wel doorlopen worden met alle vormen van nauwkeurigheid voor alle betrokkenen, dus vooral ook de burgers, die nu geen deel uitmaken van een aantal vooruitstrevende zakelijke- en commerciële marktpartijen. Een platform voor bestuurlijke versterking is prima, maar de samenstelling is nu nog wat krap en behoorlijk solistisch. Wij zouden dat veel breder willen trekken. Maar we realiseren ons goed, dat het complex is en al even moeilijk bestuurbaar. Wij staan voor een enorme opgave.’

Het mag duidelijk zijn dat een dergelijk fusie traject dus een megaproject is met verstrekkende gevolgen, die vooral bij de politiek zijn wortels kent en dus ook meteen is voorzien de nodige gevoeligheden. Een nieuw fenomeen is druk van buitenaf. Bij kleinere projecten willen burgers en veelal kleine belangenorganisaties nog wel een een geluidje laten horen. Maar nu zijn het de Provincie, de Kamer van Koophandel en MKB en nog een groot aantal partijen die de druk willen opvoeren om te komen tot één IJmond gemeente.

Velsen Lokaal gaat werken aan een duidelijke ‘routeplanner‘ voor dit traject. Natuurlijk hebben we al vele ‘basis stukken’ klaarliggen die raadsbreed al zijn aangenomen. ‘Naast de Visie Velsen 2025 – die wij zelf toch wat te smal vinden – hebben we ook vele onderwerpen in de economische agenda 2011-2014. Het is op zichzelf al de moeite waard om na te gaan welke korte- en langere termijn visies bestaan in de ons omringende gemeenten en dan eens te bekijken of op basis daarvan keuzes gemaakt kunnen worden. Het is dus veel te vroeg om nu al te praten over een fusie, het gaat in deze eerste fase om raadsbreed herkennen en verkennen.’

De komende bijeenkomst op 25 oktober, georganiseerd door het samenwerkingsverband ‘bestuurlijke versterking IJmond’, is voor Velsen Lokaal een signaal om snel met een dergelijke routeplanner te verschijnen. ‘Natuurlijk goed om met elkaar te praten, maar op dit moment kan en mag nog geen enkele agenda gericht zijn op het nemen van besluiten en/of het doen van uitspraken, die via de media als standpunten worden gecommuniceerd. Het programma voor die avond is nog niet raadsbreed gecommuniceerd en we hebben derhalve ook nog geen inzicht in de aldaar aanwezige organisaties en partijen.’