Door de toename van het aantal mensen dat (extreme) woonoverlast veroorzaakt en daardoor niet meer in een reguliere woonwijk kan wonen, startten we in Velsen in 2020 met Skaeve Huse. Het doel van Skaeve Huse is (extreme) woonoverlast in de reguliere woonwijken zoveel mogelijk op te lossen en de mensen die deze woonoverlast veroorzaken een laatste kans op een woning te bieden. Vanwege meerdere incidenten werd eind 2023 besloten Skaeve Huse tijdelijk op te schorten en te werken aan een doorontwikkeling. 3 scenario’s werden uitgewerkt. Ook de betrokken organisaties (Velison Wonen, RIBW en politie) waren vanavond aanwezig.

Wat vindt Velsen Lokaal hier van?

De noodzaak om te voorzien in deze woonvorm is voor Velsen Lokaal helder. Mensen die tot de doelgroep van Skaeve Huse behoren veroorzaken heel veel overlast in de wijken. Diverse social-mediaberichten van deze week deden hier uitgebreid verslag van. Ambulante begeleiding kunnen we niet afdwingen bij dakloosheid of het wonen in een reguliere wijk, maar bij Skaeve Huse wel. Daarmee krijgen we dus meer grip op deze overlastgevende inwoners.

Voor Velsen Lokaal zijn de gekozen locatie en het ontbreken van 24 uurs begeleiding onze grote zorgpunten. Wij hebben dit in eerdere sessies ook steeds benoemd als voorwaarden om door te gaan met Skaeve Huse en we zijn teleurgesteld dat dit niet in het nieuwe voorstel is verwerkt.

Werkbezoek in Hilversum op 4 april 2025

Vrijdag waren we in Hilversum en hebben daar kunnen zien hoe in 6 containerwoningen 3 stellen en 3 1-persoonshuishoudens op succesvolle wijze, een eigen community vormen op een afgeschermd terrein. Toen deze 9 personen nog midden in de woonwijk woonden, waren zij verantwoordelijk voor 150 politiemutaties per jaar. Nu gebeurt er sporadisch iets. De bewoners zijn er gelukkiger, ervaren meer rust, ze drinken nog wel, maar gereguleerd. Hilversum heeft hun ervaringen met ons gedeeld en ze gaven ons aanbevelingen / voorwaarden voor het project in Velsen.

Aan de doelgroep voor Skaeve Huse valt niet veel meer te leren. Zij krijgen met Skaeve Huse de laatste kans van hun leven, voor een leven op straat. Bij de selectie is het allereerst cruciaal om goed te peilen of ze deze kans echt zelf willen aangrijpen, zo leerden we. Het accepteren van bewindvoering en begeleiding is de 2e harde eis. De 3^e voorwaarde is dat er begeleiders op zitten die dit werk echt leuk vinden, want niet iedereen is geschikt voor dit werk. Begeleiders moeten duidelijk zijn, grenzen stellen en daar ook op acteren. En de 4^e -misschien wel belangrijkste eis- is dat de buurt er geen last van mag hebben.

Er worden daarvoor in Velsen al maatregelen getroffen. Door uitbreiding naar zes woningen zal er minder controle op elkaar zijn en verbetert de groepsdynamiek. Het eerste half jaar komt er beveiliging van 19:00 tot 07:00, is er extra inzet van handhaving extra cameratoezicht en boa’s, worden de begeleiding en sociaal beheer ingezet en geoptimaliseerd. Dat klinkt allemaal goed. In Velsen komen nu 8 inwoners in aanmerking voor een Skaeve Huse woning. Deze zijn naar verwachting niet allemaal plaatsbaar, omdat die eerdergenoemde samenstelling en dynamiek tussen bewoners zo belangrijk is.

Kritische noten

Velsen Lokaal heeft vooraf technische vragen gesteld en tijdens de sessie ook een aantal kritische vragen, die allemaal instemmend zijn beantwoord. Het college is van plan om de 4 voorwaarden uit Hilversum over te nemen. Ook het intermediair verhuren wordt een uitgangspunt voor het college.  Bij intermediair verhuren, huurt de zorgaanbieder van de woningcorporatie en verhuurt zij de woning onder aan de bewoners. Dit blijkt een goed instrument om snel en adequaat op te treden bij het overtreden van huis-/gedragsregels. Een bewoner kan zelfs een nacht geschorst worden, waarna diegene naar de nachtopvang in Haarlem Noord wordt gebracht om overlast in de omliggende wijk te voorkomen.

In de oude situatie bleek het inzetten van maatregelen vaak lastig omdat wonen en zorg gescheiden waren. Ook het RIBW bleek tijdens de sessie bereid om de financiële risico’s te dragen van de intermediaire verhuur. Na hun bezoek in Hilversum, waren ze doordrongen van de noodzaak hiertoe en ze hebben een team zeer geïnspireerde begeleiders klaarstaan om het verhaal nu wel te doen slagen.

Het college gaat ook onderzoeken of en welke bewoners in aanmerking komen voor een Wlz-indicatie, zodat de bekostiging in plaats vanuit de (duurdere) Wmo, vanuit de Wlz kan. Velsen Lokaal heeft tot slot ook uitruil als mogelijkheid benoemd als we de zaak regionaal aanvliegen.

Vertrouwen terugwinnen van de direct omwonenden

Daarnaast is de begeleiding vanuit het RIBW niet altijd even goed geweest. Verbeterpunten zijn inmiddels wel doorgevoerd, maar de direct omwonenden hebben door het verleden hun vertrouwen in het RIBW en het project geheel verloren.

Dat is voor ons wel echt een groot zorgpunt. Wat gaan we hieraan doen? Hoe gaan we het vertrouwen van de omwonenden terugwinnen?

Een appgroep voor de buurt, waar direct op wordt geacteerd zorgt in Hilversum voor stabiliteit. Dat klinkt voor ons beter dan het aanspreekpunt dat er nu is. We hopen die in Velsen ook in te voeren.

Om tegemoet te komen aan het gevoel van onveiligheid vanuit de omwonenden, heeft Velsen Lokaal de andere fracties gevraagd hoe zij tegenover het idee staan, om daar waar nu de 6 parkeerplaatsen zijn, een beheerdersunit, annex werkplek voor de begeleiders van het RIBW te plaatsen. Omdat 24-uurs begeleiding financieel niet haalbaar lijkt, is er op deze manier wel vaker en meer toezicht op het project.

In Hilversum heeft het project de beschikking over een ton, dat flexibel kan worden ingezet bij incidenten. Velsen heeft geen apart (crisis)budget. Dit maakt dat we minder snel kunnen schakelen wanneer beveiliging of extra toezicht nodig blijkt te zijn. Dat is ook lastig gezien de huidige financiële situatie waarin we zitten. Velsen Lokaal overweegt een motie waarin we het college expliciet de opdracht geven om alles te doen wat nodig is om de veiligheid en stabiliteit te borgen, en eventuele gemaakte kosten daarvoor, achteraf in de Burap te verwerken. Zo waarborgen we de veiligheid en rust en begroten we geen bedragen die op de plank kunnen blijven liggen.

Tot slot hebben we aan de andere fracties gevraagd hoe zij aankijken tegen een nieuw locatie onderzoek. De omwonenden hebben echt al veel met dit project moeten doorstaan en de huisjes zijn tenslotte verplaatsbaar.