Sessie Herijking jeugdhulp 17 juni 2021

Waar staan we nu ?

Uit de update van de inzet en genomen stappen in sturing en kostenbeheersing blijkt dat aan veel maatregelen wordt gewerkt. Het meerjarenperspectief is positief, we komen in 2024 op niveau van 2019. Maar de vastgestelde taakstelling behalen we de komende jaren niet. Voor 2021 komen we naar verwachting 1.9 miljoen euro tekort en op korte termijn zullen we nooit de totale stijging van de kosten aan de jeugdhulp terug kunnen draaien. Daarvoor is onze beïnvloedingssfeer te beperkt. Gelukkig zijn incidentele extra middelen in aantocht om wachttijden terug te dringen en problemen in de jeugdhulp tegen te gaan. Het besef dat de landelijke lobby voor extra middelen hard nodig is, is ook echt ingedaald.

De herijking van het preventieve veld staat in de startblokken. Er is een plan praktijkondersteuners huisartsen klaar voor bespreking. Voor het herzien van de toegang is eenplan van aanpak opgesteld en in juni volgt een bestuurlijk overleg over de realisatie van de uitvoering van deze herziening door de CJG. Om duidelijke financiële grenzen binnen de specialistische jeugdhulp te realiseren zijn budgetplafonds ingevoerd, is er meer aandacht voor het snijvlak tussen de WLZ en jeugdwet en regionale inkoop moet meer sturingsmogelijkheden geven voor de transformatie.

Om ongewenste effecten tegen te gaan vergt casemanagement versterking en wordt de ombudsfunctie nader uitgewerkt. We werken dus aan een ambitieuze en realistische set van maatregelen om kosten te besparen, zonder daarmee te rigoureuze ingrepen te hoeven doen in het jeugdhulpveld. We willen voldoen aan onze plichten vanuit de jeugdwet en voldoende, tijdige en passende jeugdhulp bieden, zoals omschreven in motie 42.

Waarom doen we dit?

Maar waarom halen we altijd systemen overhoop, terwijl de helft van het nut nog niet bewezen is? Waarom introduceren we een omgevingswet, terwijl ambtenaren nog bezig zijn de laatste wetswijzigingen te implementeren? Waarom dat geschuif met jeugdzorg van de ene overheidslaag naar de andere? Als we het niet meer weten, veranderen we het systeem. Overbodig gedoe in onze ogen, want het geeft meer problemen, dan dat het iets oplevert. In de politiek zijn we er heel goed in onszelf bezig te houden. Tegelijk vragen we ons af waarom de burgers niet snappen waar we mee bezig zijn.

Wat zijn de effecten van Corona? Hoe gaan we om met het te verwachten post-Corona effect? Wat doen we met de oplopende wachttijden? We zien niet alleen een toename van aanmeldingen, maar ook een toename van de complexiteit van de zorgvragen. Het ontbreken van structuur; het verloren Corona jaar leidt bij de jeugd tot somberheid, eenzaamheid, stress en angst. Jongeren vragen in een (te) laat stadium pas om hulp en bij het CJG lopen de wachttijden nu al op. De druk met name in de spoed en crisiszorg heeft daarom onze specifieke aandacht.

Instellingen als het CJG en de GGZ jeugd zijn nu verplicht overbruggingszorg te regelen, maar zij doen dit lang niet altijd, omdat de mankracht gewoonweg ontbreekt. Wat doen we als die overbruggingszorg niet wordt geleverd? Laten we dat zo, gaan we in overleg met de organisaties, zijn er extra middelen? We kunnen het wel verplicht stellen, maar wat niet gaat, gaat niet.

Zorgen rondom de budgetplafonds

Dan onze zorgen rondom de budgetplafonds. Deze zijn vast nodig, maar vormen ons inziens ook een risico. De budgetplafonds leveren naar verwachting in 2021 € 417.000 aan besparingen op, oplopend tot € 3.239.000 in 2025. Middels het verstevigen van de toegang tot jeugdhulp willen we de instroom beperken, maar ook de door- en uitstroom stimuleren. Minder kinderen in jeugdhulp, maar binnen de kaders van de Jeugdwet. Wij gaan ervan uit dat organisaties zich net als in andere gemeenten moeten melden wanneer 80% van het budget is besteed, zodat gekeken kan worden waar ruimte is, maar dan nog. Zoals de in het stuk meerdere malen aangehaalde motie 42, mag geen jongere tussen wal en schip vallen. Wat gebeurt er als het geld op is? Helpen we dan niet meer?

De budgetplafonds hebben betrekking op de percelen 1 ‘ambulante jeugdhulp, 2 ‘dyslexie zorg’ en 3 ‘jeugdhulp met verblijf’. Voor gedwongen hulp en crisiszorg (vallend binnen percelen 4 en 5) zijn budgetplafonds nu uitgesloten. Mevrouw Gemser van de PvdA uitte zojuist haar verbazing over perceel 2 dyslexie zorg en het ontbreken van pleegzorg en dag hulp in de percelen. Wij delen deze verbazing eigenlijk ook wel. Dyslexie hoort wat ons betreft ook meer thuis in het onderwijs.

Inzetten op verbetering

Tot slot onze laatste zorg: Velsen wil meer inzetten op de eigen kracht van het gezin en het netwerk rondom een jongere. In hoeverre werken jeugdzorginstellingen in onze regio al systeemgericht en in hoeverre zijn zij bereid hierop in te zetten? Kunnen we ze hiertoe dwingen en zijn ze hier wel toegerust voor? Wij zijn hier kritisch op. Vanaf 2022 wijzigt gelukkig het woonplaatsbeginsel en dat levert ons jaarlijks een kostenbesparing op van € 758.000,-. Dat is echt goed nieuws!

Velsen Lokaal pleit voor verbeteren. Daar zijn wij van. Zoeken naar mogelijkheden binnen de bestaande structuur. Hebben we alles benut? Wordt iedere mogelijkheid daadwerkelijk gebruikt en kunnen we dat gebruik optimaliseren? Wij zijn heel benieuwd naar de uitwerking van de verwervingsstrategie en het preselectiedocument in oktober. Wie zijn de geschikte partners om mee te denken over de uitvoering van onze doelen?