Over een week naar de stembus, wat gebeurt er daarna?

Wij hopen dat u volgende week naar de stembus gaat om uw stem uit te brengen voor onze lokale gemeenteraad. U bepaalt heel direct welke 33 mensen straks deel uitmaken van de raad voor de komende 4 jaar. Hoe werkt dat en wie bepaalt de de samenstelling van de nieuwe wethoudersploeg?

De afgelopen weken en maanden hebben allemaal in het teken gestaan van het maken van een verkiezingsprogramma, het maken van de kandidatenlijst en het uiteindelijke campagne voeren. Vooral dat laatste zal niemand zijn ontgaan. Volgende week woensdag is het dan zover, u staat in het stemhokje, kruist de partij en dus ook direct de persoon naar keuze aan, stopt het formulier in de stembus en u gaat weer verder met uw dagelijkse routine.

Wat gebeurt er daarna? Natuurlijk worden eerst alle stemmen geteld. Met bepaalde formules worden ook de zogenaamde voorkeursstemmen bepaald. Het kan voorkomen dat iemand die op de lijst bijvoorbeeld op nummer 10 staat toch in de raad komt omdat er een minimum aantal stemmen op die persoon zijn uitgebracht, die een positie in de raad mogelijk maakt.
De formele uitslag zal dan op donderdagochtend vroeg in het gemeentehuis bekend worden gemaakt. Feest voor de één, teleurstelling voor de ander. Dat vindt zowel plaats per partij, maar ook per persoon. Kort daarna beginnen de onderhandelingen om de samenstelling van coalitie en oppositie. Daar bent u als kiezer niet direct bij betrokken. Dat proces is aan de fracties, veelal omlijst door diverse (externe) adviseurs. Elke partij heeft daarin zo zijn eigen gewoontes en regelingen. Vast staat wel dat de partij met de meeste stemmen het eerste initiatief neemt tot de onderhandelingen. Maar veelal vinden al diverse informele overleggen plaats tussen diverse partijen. Het is dus niet zo dat partijen met de meeste winst de formele onderhandelingen mogen starten.

Uiteindelijk komt er een coalitie tot stand, samengesteld uit een aantal partijen, die samen meer dan de helft van de 33 zetels bezitten, vaak rondom de 20. De oppositie bezit dan de rest (de minderheid) van het aantal raadszetels. Daarna worden vanuit de coalitie de wethouders gekozen. Binnen de ene partij is dat (volgens afspraak of volgens de statuten) de nummer 1 op de lijst, anderen hanteren meer vrijheden. Het is zelfs mogelijk een wethouder te kiezen, die niet op de kandidatenlijst heeft gestaan. Deze zou kunnen worden gekozen op basis van specifieke kwaliteiten.

In het geval dat een wethouder gekozen wordt uit de fractie, verandert de samenstelling van de fractie, immers de aan te stellen wethouder zorgt voor een ‘vrije’ plaats, waardoor iedereen één plekje opschuift. ‘Er niet wel of net niet bij’, is voor velen een lastig en vaak ook emotioneel proces, immers alle kandidaten die op realistische verkiesbare plaatsen staan, hopen natuurlijk op een directe plek in de raad. Natuurlijk kunnen kandidaten die het ‘net niet’ hebben gehaald er voor kiezen steunfractielid te worden, in feite een niet formeel gekozen positie, maar voor velen toch uitdagend genoeg om toch een bijdrage te kunnen leveren binnen de raad, met uitzondering van de raadsvergaderingen zelf. Daar mogen alleen de voltallig gekozen fracties aanwezig zijn op basis van het werkelijke aantal zetels. Andere niet gekozen kandidaten kunnen bijvoorbeeld ook kiezen voor een plek binnen het ‘partijbestuur’. En uiteindelijk zullen velen er ook voor kiezen de politiek weer voor minstens vier jaar te verlaten.

Wie niet uitgepraat is bent U. Zeker bij Velsen Lokaal vinden wij uw stem ook de komende vier jaar belangrijk. U bepaalt wat wij moeten doen in onze gemeente. De verkiezingen zijn een startpunt voor een hernieuwde relatie met u: onze bestaande en trouwe kiezers, maar ook van u als nieuwe kiezer hopen wij een actieve inbreng en dat u ons controleert en aanspreekt op het door ons uit te voeren programma! U bent van harte welkom!