Evaluatie NewFuture   

Aanleiding
Velsen Lokaal stelde bij de behandeling van de begroting 2023 voor om de resultaten van de pilot NewFuture eerst af te wachten. Daarna kan de Raad beslissen of het plan structureel betaald kan worden. De voltallige raad stemde in met dit voorstel. Onlangs werd met de Raad de resultaten van NewFuture besproken.

Pilot Project NewFuture
De pilot van NewFuture is een proef geweest om de kijken hoe de financiële zelfredzaamheid van jongeren verbeterd kan worden en dit structureel te verbinden aan het project NewFuture.   

Het aantal jongeren met schulden dat zich aanmeldt voor schuldhulpverlening neemt toe. Het is in de afgelopen vijf jaar bijna verdubbeld. Dit is zorgelijk. 1 op de 5 jongeren heeft te maken met (ernstige) betaalproblemen. Oorzaken zijn: een gebrekkige (financiële) opvoeding, opgroeien in armoede, een lichtverstandelijke beperking, ‘er graag bij wil horen’ of ‘life-events’. De hersenen van jongeren zijn nog aan het rijpen, waardoor ze niet altijd al goed kunnen plannen, overzicht kunnen houden en hun impulsen kunnen beheersen. Schulden kunnen iemands opleiding en toekomstkansen ernstig bedreigen, want door de stress komen jongeren niet meer aan studeren toe, of ze moeten gaan werken om schulden af te betalen.

Het project NewFuture loopt in Velsen vanaf 1 april 2020 tot en met heden. De doelgroep bestaat uit jongeren van 18 tot en met 27 jaar met problematische schulden. Stichting perMens biedt de trajectbegeleiding en de gemeente Haarlem voert de schulddienstverlening uit (waaronder budgetbeheer en budgetcoaching). Het doel van NewFuture is om jongeren met schulden een perspectief te bieden zodat zij weer mee kunnen doen aan de samenleving en financieel zelfredzaam worden (en verdere problemen voorkomen kunnen worden). De aanpak is tweeledig. De schulden worden afgelost met een saneringskrediet in 1x aan het begin van het traject. Om de schulden te betalen sluiten de jongeren een leenovereenkomst met de gemeente Haarlem. Het terugbrengen van de schulden naar 1 schuldeiser (de gemeente) biedt rust en overzicht. Hierdoor ontstaat mentale ruimte bij de jongeren om te werken aan een verandering in houding, gedrag en/of vaardigheden en een schuldenvrije toekomst. Daarnaast ondersteunt de trajectbegeleider van perMens de jongeren op allerlei andere vlakken, zodat zij kunnen werken aan hun toekomst. Voor de reguliere schuldhulpverlening werkt de gemeente Velsen samen met de Kredietbank Nederland.

Jongeren en schulden en een speciale aanpak gericht op perspectief
Jongeren kunnen er vrij makkelijk een levensstijl op nahouden die financieel gezien niet bij hun situatie past. Jongeren kunnen makkelijk en snel, vrij anoniem geld lenen. Daarop heerst geen taboe meer. Het leenstelsel van DUO past ook in dit plaatje en de sociale media spelen hier goed op in. De betaalmoraal van jongeren vervaagt en ook ouders hebben steeds minder aandacht voor de financiële weerbaarheid van hun kinderen. Informele schulden kunnen ook voor heel veel problemen zorgen. Er zijn belangrijke verschillen in wat jongeren nodig hebben om gedragsverandering te realiseren en om hun schulden op te lossen. De uitdagingen om deze specifieke groep goed te helpen zit vooral in het aansluiten bij de doelgroep en het individu. Velsen Lokaal onderschrijft daarom de noodzaak voor een specifieke aanpak gericht op jongeren.

Overwegingen van Velsen Lokaal
Velsen Lokaal pleit er voor om bij pilots vooraf de doelstellingen meer helder vast te stellen. Bij de pilot NewFuture is nu niet helder genoeg wat bereikt wordt. Wanneer spreken we van een succesvol project? Waarop meten we? Waarom is gekozen voor NewFuture? Omdat Haarlem dit ook deed? Of zat er een breder idee achter? Deze vraag is voor Velsen Lokaal niet helemaal duidelijk geworden. Ook niet na de technische vragen van Velsen Lokaal. Dat moet een volgende keer beter.

Wat mist Velsen Lokaal?
Dat is een concrete beschrijving van het verschil met de reguliere schuldhulpverlening. Veel van de voorbeelden die genoemd werden, vinden ook in het reguliere traject plaats. Alleen dan gaat men er niet mee naar de huisarts. Verder misten wij de inzet op het maximaal haalbare. Soms is het namelijk waardevoller om een jongere zijn opleiding af te laten maken of zijn startkwalificatie te laten behalen.  Zeg een langer termijnvisie. Wanneer jongeren niet in staat zijn af te lossen in geld, zou er volgens ons moeten worden gezocht naar een oplossing via het doen van een tegenprestatie op maat. Denk dan aan een maatschappelijke stage, studie, vrijwilligerswerk of sollicitatieplicht. En die mogelijkheid biedt NewFuture niet. Persoonlijke ontwikkeling gaat namelijk voor ons vóór het maximaliseren van de aflosmogelijkheid. Budgetbeheer zouden wij direct ingezet zien worden, direct al in het voortraject. Vroegsignalering speciaal gericht op jongeren. Preventie krijgt wat ons betreft een veel grotere rol. Tot slot mist Velsen Lokaal bij NewFuture een actieve inzet op de veranderingen die op komst zijn: Er is niet gerept over de verkorting van schuldregelingen naar 18 maanden en de mogelijkheid tot het doen van nulvoorstellen. Bij nulvoorstellen hoeft een jongere namelijk niets meer af te lossen en hoeft de gemeente ook niet financieel bij te springen.

Wat vindt Velsen Lokaal goed aan de pilot?
Het allerbelangrijkste om jongeren met schulden te helpen, is dat de jongeren gezien worden. Dat er goed naar hen geluisterd wordt en dat betrokkenheid aanwezig is. Samen eens een wandelingetje maken of afspreken op een vertrouwde locatie. Soepel en snel contact, en dat biedt NewFuture. Er wordt outreachend gewerkt met korte lijnen en hun aanpak is gericht op toekomstperspectief. De medewerkers die de presentatie verzorgden waren enorm bevlogen en stonden open voor verbeterpunten, zoals het zorgen voor meer naamsbekendheid. Ook voor mogelijke uitbreiding van de doelgroep naar de leeftijd vanaf 16 jaar stond men open. 

Gaan we € 120.000 stuctureel aan New Future verbinden?
Op deze vraag antwoorden we toch positief. Velsen Lokaal is zeer kritisch geweest en duidelijk aandachtspunten meegegeven. We zijn er nog niet, want het zou goed zijn om de doelgroep breder in te zetten. Dus ook voor jongeren tussen de 16 en 18 jaar. Ook voor jongeren met minder problematische schulden, want dit werkt preventief. Overstappen op een ander initiatief zou vervelende gevolgen kunnen hebben voor de groep die PerMens nu al begeleidt. Velsen Lokaal geeft de wethouder het vertrouwen dat de pilot gaat werken. De wethouder heeft de toezegging gedaan ons hierin mee te nemen en vroegsignalering aan de aanpak toe te voegen.