Paardenbende landgoed Waterland Velsen-Zuid

Afgelopen donderdag tijdens een raadsessie over de vergunningaanvraag voor een paardenstal op landgoed Waterland gingen veel paardengezegden over tafel. Die van collega-raadslid Jeroen Verwoort (VVD) vatte het sentiment (zeker van Velsen Lokaal) goed samen: vertrouwen komt te voet en gaat te paard.

De eigenaar van het landgoed – P. van den Bos – probeert namelijk al ruim 10 jaar een nieuwe paardenstal op het landgoed voor elkaar te krijgen. In die tijd heeft hij het vertrouwen van omwonenden, de gemeente en beschermers van het landgoed, al vaak beschaamd. Niet voor niets heeft de gemeenteraad bij het vaststellen van het bestemmingsplan Driehuis Velsen-Zuid in 2008 een expliciet verbod voor het bedrijfsmatig houden van paarden op het landgoed in het bestemmingsplan opgenomen. Velsen Lokaal heeft zich heel goed verdiept in de vele details van dit dossier; historisch, inhoudelijk en juridisch. Na het debat in de raadsessie kunnen wij alleen maar concluderen dat deze bouwaanvraag niet in het bestemmingsplan past.

Korte historie paarden op het landgoed Waterland

In 1998 werd landgoed Waterland verkocht aan P. van den Bos, die overigens zelf in Heemstede woont. Het gehele landgoed is een Rijksmonument. Sinds 1964 staat op het landgoed een houten stal voor vier paarden. Publiek geheim is dat hij het landgoed kocht voor zijn dochter K. van den Bos. Omdat zij echter veel meer dan vier paarden bezit, plaatste haar vader zonder vergunning twee zeecontainers als voorlopige stalruimte. Deze waren afkomstig van zijn buitenplaats in Heemstede, waar ze op last van de gemeente Heemstede verwijderd moesten worden. Door omwonenden werd de gemeente vanaf 2004 verzocht om handhavend op te treden. De gemeente maakte echter niet zo’n vaart met handhaving. Daardoor werden de illegale bouwsels pas eind 2009 verwijderd. Vlak daarna werd op het terrein een grote stacaravan geplaatst. De gemeente heeft de eigenaar gevraagd deze weer te verwijderen op last van een dwangsom. Tot op de dag van vandaag staat de stacaravan er nog steeds.

Van den Bos heeft inmiddels verschillende bouwaanvragen ingediend. De eerste ging om een stal van meer dan 400 m2, die via een vervolgaanvraag voor 300 m2 inmiddels is teruggebracht tot 200 m2. Een inspectie door een gemeenteambtenaar in 2014 bracht wederom veel overtredingen aan te licht. Een gesprek tussen van den Bos en de gemeente leidde echter tot een gedeeltelijke opheffing van de aangekondigde handhavingsmaatregelen.

Hobbymatige of bedrijfsmatige paardenhouderij?

Het college van B&W wil toestemming geven voor de bouw van de paardenstal en heeft de gemeenteraad nu gevraagd om een zogenaamde verklaring van geen bedenkingen af te geven. Het bouwsel past namelijk niet in het huidige bestemmingsplan. Omdat de gemeenteraad bevoegd gezag is op dat gebied, moet zij nu daarover een besluit nemen. Het college stelt ook voor alle ingediende zienswijzen niet over te nemen. Opvallend is dat in de aanvraag en het raadsvoorstel steevast over een beheerschuur wordt gesproken en het woord paardenstal angstvallig gemeden wordt. Terwijl er overduidelijk sprake is van een paardenstal met zes paardenboxen.

Het college stelt bovendien dat de paarden hobbymatig gehouden worden en ten dienste staan van het ‘biologische’ beheer van het landgoed. Die stelling werd door veel fracties en door Velsen Lokaal met hoongelach ontvangen. Bijna alle raadsfracties waren zeer kritisch over deze aanvraag, behalve D66. Dat laatste is saillant omdat D66 in 2008 het initiatief nam om een expliciet verbod voor het bedrijfsmatig houden van paarden op het landgoed in te stellen. Velsen Lokaal steunde dit amendement. D66V schreef toen in de toelichting:

‘Dat er sprake is van een bedrijfsmatige paardenrenstal op het landgoed, die ruimte biedt aan twaalf renpaarden, blijkt uit de website www.racehorses.nl ‘. De herhaalde bevestiging van de aanwezigheid van een dergelijke renstal en de plannen voor dergelijke stal en problemen met de handhaving in het verleden, maken een expliciet verbod voor een renstal noodzakelijk.‘

Afgelopen donderdag bleek dat D66 geen bezwaren meer ziet en vooral het verleden wil laten rusten. Een duidelijke standpuntwijziging. En Velsen Lokaal vraagt zich dan ook af waarom D66 aan het ene raadsbesluit uit het verleden wel vast wil houden en aan het andere niet. Op die vraag en op de vraag wat D66 van de aard van de activiteiten met paarden op het landgoed vindt, kwam helaas geen antwoord.

Volgens Velsen Lokaal en andere raadsfracties kun je met een stal voor zes renpaarden niet meer spreken van een hobby. Bovendien zijn op het landgoed vaak meer dan zes paarden aanwezig. Als we alle aspecten van het houden van paarden op het landgoed Waterland en de richtlijnen van de wetgever bekijken, zien wij activiteiten in een dermate grote omvang dat we het niet anders als bedrijfsmatig kunnen beoordelen. Vanaf een stallingsplaats voor 5 of meer paarden hebben eigenaren bovendien een meldingsplicht Wet Milieubeheer, omdat het gebouw dan wordt gezien als Inrichting volgens de Wet Milieubeheer.

De eigenaar schermt vaak met de Belastingdienst die mevrouw Bos niet als ondernemer zou aanmerken. De gemeente baseert zich met name daarop en op een gesprek met de heer van den Bos. Dat vinden wij onvoldoende. Overduidelijk is dat mevrouw van den Bos Arabische renpaarden houdt, traint en fokt met als doel om ze uiteindelijk te verkopen. Daar verdient ze ook veel geld mee. Ze traint haar paarden op het strand van IJmuiden, waar ze overigens ook paardrijlessen verzorgt. Voor Velsen Lokaal is dat voldoende om te concluderen dat Renstal Waterland geen hobby is. We misgunnen niemand succes dat ook nog eens veel geld oplevert, maar wel hoort iedereen zich aan dezelfde regels te houden. Wij zien dat het beheer van Waterland ondergeschikt is gemaakt aan de andere paardenactiteiten en dat was nou juist niet de bedoeling op het landgoed.

Gelijke monniken, gelijke kappen

De geplande paardenboxen zijn dermate groot dat daarin gemakkelijk twee paarden passen. De historie toont aan dat de eigenaar het niet zo nauw neemt met de regels. Daarom vreest Velsen Lokaal dat de paardenstal voor nog meer dan 6 renpaarden gebruikt zal worden. Terwijl in andere delen van Velsen huiseigenaren worden gedwongen kleine bouwwerken die geen overlast veroorzaken af te breken, beloont de gemeente Velsen fout gedrag door de eigenaar van Waterland geen strobreed meer in de weg te liggen. 
Opvallend is ook dat de gemeente in het startdocument Bestemmingsplan Duingebied het houden van 5 of meer paarden wel als bedrijfsmatig ziet.
Last but not least vindt Velsen Lokaal dat een grote paardenstal ten zuiden van de oprijlaan het aanzicht van het landgoed schaadt. Dit in tegenstelling tot de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Daarvan heb ik in de sessie al gezegd dat haar medewerkers niet dagelijks tegen het landgoed aankijken. Velsen Lokaal kan op basis van haar onderzoek en deze informatie niet instemmen met deze aanvraag en hoopt dat meerdere raadsfracties tot dit oordeel zullen komen.

Willen we dan helemaal niks toelaten? Nee, maar wel volgens het principe gelijke monniken, gelijke kappen. Hobbymatig mag, maar dat houdt in stallingsplaatsen voor maximaal 4 paarden en een andere locatie voor de schuur.