Sturen op maatschappelijke effecten

Eind 2019 heeft de gemeenteraad een beleidskeuze gemaakt om bij subsidieverlening meer in te zetten op de maatschappelijke, gewenste resultaten daarvan.

De raad wil de doelen hiervoor concreter te maken. Wat brengt een gesubsidieerde activiteit voor effect teweeg? Leidt dit tot een verbetering van de zelfredzaamheid,  aan veiliger en gezonder opgroeien, talentontwikkeling of bijvoorbeeld een aantrekkelijker Velsen? Wat levert 1 euro subsidie feitelijk op?

Voorheen kregen vooral activiteiten subsidies, maar niet het resultaat. We passen nu zowel de manier van sturen, als de werkwijze aan. Naast ‘tellen’ wordt nu ook het ‘vertellen’ van belang bij de meting van maatschappelijke effecten.
We willen heel graag weten wat gesubsidieerde activiteiten teweeg hebben gebracht bij inwoners. Hebben mensen hun financiën weer op orde? Voelen zij zich meer onderdeel van de buurt na deelname aan een gesubsidieerde activiteit?  Is het gewenste resultaat behaald? Zo nee, waar kan het beleid aangescherpt worden? Wat is daarvoor nodig?

Wat verandert nu precies ?

Organisaties zullen per januari 2022 in ruil voor de verstrekte subsidie moeten bijdragen aan -door gemeente gestelde en gewenste- brede maatschappelijke effecten. De inhoudelijke doelstellingen blijven grotendeels gelijk, maar door ze als effect te formuleren kunnen we beter monitoren en evalueren. De gemeente bepaalt “wat” en de organisaties gaan over het “hoe”. Deze verandering leidt tot meer autonomie voor organisaties: Zij kennen de situatie en cliënten het beste. Het vraagt ook om meer samenwerking door organisaties onderling en om meer directe interactie met de gemeenteraad. Tot slot maken we inzichtelijk waarom we organisaties subsidie bedragen toekennen.

De sessie van 14 januari

Aan ons dus de vraag input te geven over het sturen op 9 overkoepelende maatschappelijke effecten die zijn opgesteld voor het sociaal domein en op de invulling van de rol van de raad hierin. Dekken deze de lading, mist er nog iets en zo ja wat dan? 

Het is natuurlijk ontzettend leuk en uitdagend voor subsidie-ontvangende organisaties om alle goede dingen die ze doen en bereiken hiermee inzichtelijk te kunnen maken. Wij hebben al begrepen dat veel organisaties veel zin hebben om met deze nieuwe vorm van verantwoording aan de slag te gaan. De uitdaging ligt erin om dit in te voeren zonder dat dit een extra administratieve belasting oplevert, die de gewone doelstelling in de weg staat.

Daadwerkelijk vaststellen wat het behaalde maatschappelijke effect is zal een uitdaging zijn, ook omdat andere factoren ook meespelen. Als iemand zich nu na een gesubsidieerde activiteit nog steeds best eenzaam voelt, zou Corona daar ook bv een rol in kunnen hebben. De effecten zijn moeilijk smart te maken, wanneer heeft iemand echt iets gehad aan een cursus wijzer in geld, wanneer is er weer grip op de financiën?

Afrekenen op niet behaalde maatschappelijke effecten is nog lastiger, juist door die andere factoren.
Een nulmeting voor bijvoorbeeld laaggeletterdheid is moeilijk meetbaar en daar streefcijfers aan hangen nog moeilijker…
Als bv stichting Mee aan het eind van een subsidiejaar niet de gestelde 50, maar 30 personen heeft bijgestaan, is het zinvol helder te krijgen wat ze precies met die 30 personen hebben bereikt.
Misschien is het resultaat bij die 30 mensen wel dusdanig groot, dat het daarmee waardevol genoeg is om de subsidie te verantwoorden…

Een 10e maatschappelijk effect: het bestrijden van laaggeletterdheid

Kijkend naar de 9 effecten is Velsen lokaal positief. Zij zijn in overeenstemming met eerdere doelstellingen die wij hebben vastgesteld, in lijn met het raadsakkoord en ook met ons partijprogramma. Als 10e effect willen wij graag het bestrijden van laaggeletterdheid toevoegen en hiervoor was veel draagvlak bij de andere fracties en de wethouder. Dit wordt dus opgepakt in de verdere uitwerking.

De bibliotheek vervult tegenwoordig een veel grotere maatschappelijke functie dan voorheen. Het is al lang niet meer alleen de plek waar je alleen boeken kunt lenen. De bieb is een ontmoetingscentrum, een leerruimte, een plek van verbinding, een plek waar digitale vaardigheid wordt bevorderd en waar laaggeletterdheid wordt bestreden. In de bieb worden voorstellingen en cursussen gegeven, het taalhuis is er gevestigd, taalmaatjes zijn er actief, noem maar op. Wat ons betreft geven we dit aspect zo de prominente plaats die zij verdient. 1 op de 9 Nederlanders is laaggeletterd. Iedereen moet volgens deze raad kunnen meedoen in de Velsen. Maar te veel mensen hebben nog moeite met lezen, rekenen en het gebruiken van een computer of smartphone. Om mee te kunnen doen heb je deze vaardigheden wél nodig. Daarom willen wij dit 10e effect toevoegen.

Indicatoren meten

Wij willen graag dat de gesubsidieerde organisaties zelf verantwoordelijk zijn voor het inzetten van de indicatoren.  Enquêtes, vragenlijsten etc. dienen zij zelf af te nemen en zij dienen dit zelf te vertalen naar de verantwoording. Anders kost dit teveel ambtelijke inzet.
Indicatoren mogen door de organisaties zelf te worden gekozen. Het is wel ingewikkeld om deze vast te stellen, vaak zijn het contra-indicaties.

En dan de laatste vraag aan ons wat betreft de invulling van de rol van de raad:

Het lijkt ons verstandig om per organisatie / situatie te bekijken hoe formeel of informeel we die controlerende rol invullen. Informele sessies op locatie zal niet altijd mogelijk zijn, maar formele reguliere sessies waarbij we tot in detail ingaan op de jaarstukken is ook niet altijd wenselijk, maar soms noodzakelijk. De informatiemarkt als 3e optie is een mooie mogelijkheid om snel, informeel, van diverse partijen te vernemen hoe zij ervoor staan. 

Verdere proces

In de eerste helft van 2021 gaan we in gesprek met de gesubsidieerde instellingen over de uitwerking van de effecten naar (wijzigingen in) activiteiten. Hoe geven we de samenwerking de komende jaren vorm en hoe de verantwoording daarvan? Dit zal uitgewerkt worden tot een nieuwe subsidieregeling sociaal domein 2022, die in juli 2021 in de raad kan worden vastgesteld voor de komende 4 jaar. Voor 1 oktober 2021 vragen gesubsidieerde organisaties conform de nieuwe werkwijze subsidie aan.  Omdat dit een complex proces is, zal de hoogte van subsidie aan organisaties voor 2022 niet veranderen. Zowel ambtelijk als bij de meeste gesubsidieerde organisaties bestaat nog niet veel ervaring met deze werkwijze en daarom ontwikkelen we dit begin 2022 verder door en zijn op termijn verschuivingen mogelijk. Velsen kijkt mee met gemeenten die er al mee werken en volgt Movisie hierin.

Klik hier om de sessie terug te kijken