Armoedevisie

Een nieuwe armoedevisie voor de gemeente Velsen is in de maak. Het college vormt zich een mening over gewenste uitgangspunten en vormgeving van deze armoedevisie en betrok raadsleden hierbij. We zijn geïnformeerd over actuele ontwikkelingen en in de gelegenheid gesteld om onze eerste ideeën hierover te delen en hiermee richting te geven aan de verdere uitwerking. 

Vooraf

Velsen lokaal wil vooraf aandacht hebben voor de volgende vraagstukken:
1) De mythe dat alle mensen autonoom en zelfredzaam zouden zijn en in staat zijn om een weg te vinden in deze complexe samenleving.
2) De digitalisering, waardoor mensen het zicht verliezen op hun geldzaken.
3) Het taboe dat er rust op geldzaken, op schuld en op armoede. 4)    Het gemak waarmee mensen kunnen lenen en kredieten kunnen krijgen.
5) De markt die er is ontstaan voor bewind voering, incasso en het doorverkopen van schulden. Het is te gek voor woorden dat juist rondom dit kwetsbare onderwerp een soms perverse markt is ontstaan waarin kwaadwillende proberen winst te maken over de ruggen van mensen met schulden. 

Brede aanpak 

Velsen lokaal is voor een hele brede aanpak van armoede, want armoede hangt samen met heel veel andere levensdomeinen. Bij de aanpak moet niet per se wordt uitgegaan van zelfredzaamheid. Lang niet alle burgers zijn in staat om aan de hoge eisen die onze samenleving stelt aan hun zelfredzaamheid te voldoen. Het wordt hoog tijd dat we aandacht hebben voor het feit dat voor velen deze eisen te hoog gegrepen zijn, denk aan LVB-ers, laaggeletterden en de effecten van armoede op stress en het IQ.

Vragen die wij hebben zijn:
1) Kan iedereen nog wel meekomen in onze samenleving?
2) Hoe maken we schuldenproblematiek bespreekbaar?
3) Hoe zorgen we dat kinderen en jongeren van jongs af aan leren hoe ze met geld moeten omgaan? 4) Hoe kunnen we armoede bestrijden?
5) Hoe kunnen we het aantal mensen met problematische schulden terugdringen? 
6) Hoe kunnen we mensen met schulden effectiever helpen?

Integrale aanpak

Een integrale aanpak is vereist: Denk bijvoorbeeld aan de relatie tussen jeugdhulp en schuldhulpverlening (shv), laaggeletterdheid en shv, relatieproblemen en shv etc.

Voorkomen is beter dan genezen. Dat geldt zeker voor schulden. Als mensen vastlopen in schulden, levert dat alleen maar verliezers op. Gemeenten moeten uit eigen beweging hulp aanbieden en afspraken maken met schuldeisers. Preventie dus laagdrempelige schuldhulpverlening

De hulp moet laagdrempelig zijn. De rol van de sociale teams bij de schuldhulpverlening betekent voor inwoners een eenduidige en eenvoudiger manier om financiële problemen te bespreken. 

We zien nu dat mensen met schulden pas in beeld komen als het te laat is. Het is essentieel dat we deze mensen eerder in beeld krijgen en dat men in een zo vroeg mogelijk stadium geholpen wordt. Daarom is investeren in vroeg signalering, bijvoorbeeld door het delen van signalen tussen gemeenten, woningcorporaties, energieleveranciers, scholen, het BKR, sportverenigingen, buurtteams en kerk essentieel. 

Als er dan toch sprake is van problematische schulden, moet de toegang tot schuldhulpverlening zo laagdrempelig mogelijk zijn, met goede informatie, korte wachttijden en adequaat maatwerk. Onnodige obstakels en te strenge criteria moeten worden aangepakt.

Decentralisatie zorgt voor meer mogelijkheden /vrijheden en vraagt om maatwerk en flexibiliteit; onzekerheid.

Samenwerken met partners 

Meer uitwisseling van kennis en expertise tussen schuldhulpverleners en haar partners in bijv. het sociale team is van cruciaal belang. Ook voor het integraal werken is dit noodzakelijk. Doordat verschillende partijen elkaar kennen en kunnen doorverwijzen, neemt de kwaliteit van de hulpverlening toe. Ook is het voor inwoners niet langer nodig te shoppen waarbij zij steeds opnieuw de situatie moeten uitleggen. Door de juiste hulp te verlenen, komt maatwerk beter uit de verf. Door de verbinding van formele en informele zorg (vrijwilligers en mantelzorgers), worden het aanbod en de samenhang daarin sterker.

Schuldhulpverlening moet niet worden uitbesteed:

In het IJmondiaal Beleidsplan Schuldhulpverlening 2017-2020 staat: Velsen biedt een preventief schuldhulpverleningsaanbod. In de praktijk is het echter zo dat de schuldhulpverlening niet integraal wordt uitgevoerd binnen de IJmond, terwijl we allen met vrijwel dezelfde partners werken en dezelfde visie hebben.

Voor de inwoners is dit geen overzichtelijke werkwijze. Daarom willen we toewerken naar een eenduidige en transparante schuldhulpverlening in de IJmond. Het treffen van een schuldregeling met schuldeisers wordt in de gemeente Beverwijk uitgevoerd door Sociaal.nl B.V. In Heemskerk zijn hiervoor medewerkers in dienst van de gemeente. Velsen werkt samen met PLANgroep.

Volgens Velsen Lokaal kun je met eigen, meer betrokken vaste medewerkers die we wellicht in IJmondiaal verband voor ons laten werken, veel meer kwaliteit leveren en betere resultaten boeken. Bovendien is het uitbesteden van deze belangrijke taak kostbaarder dan eigen personeel aannemen. Gelet op de landelijke cijfers en ontwikkelingen, verwachten we dat de kosten voor deze hulpverlening toenemen. 

Om deze kosten te stabiliseren en te reduceren, is het gratis aanbieden van budgetbeheer in IJmondiaal verband een mooie kosten besparing wat betreft bijzondere bijstand kosten aan externe budgetbeheerders. Deze aanvragen kunnen worden afgewezen op grond van de voorliggende voorziening. 

Bijzondere bijstand Jaarlijks begroot € 1.8 miljoen (inclusief kinderen in armoede) Grootste kostenpost: bewindvoering met een overschrijding van een paar ton in laatste 2 jaar. de verwachtte uitgaven zijn € 2.2 miljoen.
Bovendien heb je bij intern budgetbeheer vanuit de IJmond veel meer grip op de kwaliteit van de dienstverlening.

Mede omdat het hier een hele kwetsbare groep betreft, pleit Velsen Lokaal voor bovenstaand verhaal.

Tot slot:

Zoveel mogelijk voorkomen dat onderbewindstellingen nodig zijn. Mensen met problematische schulden kunnen door de rechtbank onder beschermingsbewind of schuldenbewind worden gesteld. Het aantal mensen dat onder bewind wordt gesteld neemt toe. We willen eraan bijdragen dat mensen weer in staat zijn de regie op hun leven te nemen. Een sluitende aanpak zal het aantal onderbewindstellingen doen verminderen, maar vereist meer aansluiting met informele zorg.

Daarnaast willen we met de rechtbank onderzoeken of er een passende tussenvoorziening mogelijk is om eerst een alternatief aan te bieden (intern budgetbeheer), voordat er sprake is van onderbewindstelling.